məhsuldarlıq göstəricisi

ру показатель продуктивности en return factor de Erntefaktor fr facteur de rendement es factor de rendimiento it fattore di rendimento
məhsuldarlıq əmsalı
məhsuldarlıq tənzimləyicisi
OBASTAN VİKİ
Məhsuldarlıq
Məhsuldarlıq — istehsalın səmərəliliyinin müxtəlif ölçülərini təsvir edir. Çox vaxt məhsuldarlıq tədarükü ümumi bir məhsulun istehsal prosesində istifadə olunan vahid girişə və ya məcmu girişə nisbəti, yəni adətən müəyyən bir müddət ərzində giriş vahidinə düşən nəticə kimi ifadə olunur. Ən ümumi nümunə əmək məhsuldarlığı ölçüsüdür, məsələn, bir işçiyə düşən ÜDM kimi. Məhsuldarlığın bir çox müxtəlif tərifləri var və aralarındakı seçim məhsuldarlığın ölçülməsindən və ya məlumatların əldə edilməsindən asılıdır. Müxtəlif məhsuldarlıq tədbirləri arasındakı fərqin əsas mənbəyi ümumiyyətlə məhsuldarlığın belə nisbət tipli ölçüsü əldə etmək üçün məhsulların və girişlərin skalyarlara necə birləşdirildiyi ilə bağlıdır. Məhsuldarlıq firmaların və millətlərin istehsal fəaliyyətində vacib amildir. Milli məhsuldarlığın artması yaşayış səviyyəsini yüksəldə bilər, çünki daha çox real gəlir insanların mal və xidmət almaq, asudə vaxt keçirmək, mənzil və təhsili yaxşılaşdırmaq və sosial və ekoloji proqramlara töhfə vermək qabiliyyətini artırır. Məhsuldarlığın artması da müəssisələrin daha qazanclı olmasına kömək edə bilər.
Bioloji məhsuldarlıq
Bioloji məhsuldarlıq – su tutarların müəyyən zaman kəsiyində təkrar olaraq əmələ gətirdiyi bütün fitoplankton, bitki və canlı orqanizmlərin kütləsinin məcmusudur. == Ədəbiyyat == 1. Axundov M. A., Mehrəliyev Ə. Ə., Əliyev A. R., Muradova E. Ə. Bioloji terminlər lüğəti. Bakı, 2005, 260 s.
Məhsuldarlıq nəzəriyyələri
Məhsuldarlıq nəzəriyyələri — istehsal arasındakı qarşılıqlı əlaqəni və onun nəticələrinin istehsal iştirakçıları arasında bölüşdürülməsini nəzərə alan iqtisadi nəzəriyyələr. Əvvəlcə məhsuldarlıq nəzəriyyələri istehsal amilləri nəzəriyyəsi (J. B. Sey, F. Bastiat və s.) formasında gəldi ki, ona görə hər bir istehsal amili (əmək, kapital, torpaq) öz dəyərinin yaradılmasında iştirak edir. sosial məhsuldur və əmək haqqı, mənfəət və renta şəklində müvafiq gəlir əldə edir. XIX əsrin sonunda amerikalı iqtisadçı C. B. Klark marjinal məhsulu istehsal amillərinin hər birinə ödənilən "təbii", "ədalətli" gəlir səviyyəsi kimi başa düşən marjinal məhsuldarlıq nəzəriyyəsini inkişaf etdirdi. Məhsuldarlıq nəzəriyyələri imputasiya nəzəriyyəsi və marjinal faydalılıq nəzəriyyəsi ilə sıx bağlıdır. Блауг М. Теория предельной производительности // Экономическая мысль в ретроспективе. М: Дело. 1994 [Economic Theory in Retrospect]. 396–397. ISBN 5-86461-151-4.
Buzlanma göstəricisi
Buzlanma göstəricisi — buzlanmanın başlanğıcı və sonu haqqında məlumat verən cihaz. == Ümumi təsəvvür == Buzlanma göstəriciləri — qırov, duman, buz yağışları və s. səbəbindən buz və ya şaxtanın meydana gəlməsini yaxından müşahidə edən sadə bir cihazdır. Eni 40–50 mm və uzunluğu 300–400 mm olan rəf alüminium küncü özündə təşkil edir. Quraşdırmanı və sökülməni asanlaşdırmaq üçün, rəflərdən biri verilən şəkildə göstərildiyi kimi pazlarla təchiz olunur. == İstifadə üsulu == Meteoroloji müşahidələr zamanı buzlanma göstəricisi adətən yerin səthindən 2 metr məsafədə bərkidilmiş və meteoroloji budkanın kənar tərəfində yerləşən xüsusi kronşteyndə bərkidilir. Nəzarət olunan göstərici yağıntıların dondurulmasını asanlaşdırmaq üçün üfüqi vəziyyətdə yerləşdirilir. Hər buzlanma təsbit edildikdən sonra, göstərici buz çöküntülərindən təmizlənmiş, lakin ətraf mühitin temperaturu olan yeni bir ilə əvəz olunur. Sonuncu dərhal İstifadə şərtlərini yaratmaq üçün lazımdır.
Quick göstəricisi
“Quick” göstəricisi, “Quick” test, Protrombin müddəti ABŞ həkimi ing. Armand James Quick-in şərəfinə adlandırılmış qanın laxtalanma sisteminin funksiyasını qiymətləndirmək üçün mövcud olan tibbi laborator göstərici. Bu göstəricinin başqa cür protrombin müddəti (ing. prothrombin time - PT) adlandırırlar. Götürülmüş qan probuna natrium-sitrat qatılır ki tez laxtalanmanın qarşısı alınsın. Bu zaman laxtalanma üçün lazım olan kalsium natrium sitratla birləşir. Laboratoriyada sitratlı qan probu sentrafuqdan keçirilərək zərdab alınır. 37 °C tempraturda alınmış zərdab üzərinə toxuma faktoru (=Tissue-Faktor= (toxuma-) tromboplastin) əlavə edilir. Beləliklə ekzogen olaraq laxtalanma aktivləşmiş olur. Fibrinin yaranmasına qədərki müddət hesablanır.
Siçanın göstəricisi
Siçanın göstəricisi (ing. mouse pointer , rus. указатель мыши) — siçan hərəkət etdikcə öz mövqeyini dəyişən ekran interfeysi elementi (nişanı). IBM-uyumlu kompüterlərdə proqramdan, videoadapterin iş rejimindən və özünün ekranda mövqeyindən asılı olaraq siçan göstəricisi müxtəlif şəkil ala bilər. Məsələn, videoadapterin mətn rejimində siçan göstəricisi şaquli düzbucaqlı kimi (onu, adətən, "kursor" adlandırırlar) görsənir, qrafik rejimində siçan göstəricisi bir neçə şəkil ala bilər: çox zaman yuxarıya və sola yönəlmiş ox şəklində olur; bu rejimdə göstəricinin ekranda yerini dəqiq müəyyən edən qaynar nöqtəsi (HOT SPOT) olur; göstəricinin adi formasında (ox şəklində) qaynar nöqtə oxun ucudur. İsmayıl Calallı (Sadıqov), "İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti", 2017, "Bakı" nəşriyyatı, 996 s.
Tutum göstəricisi
Aviahorizont — əvvəllər gyro üfüqi və ya süni,üfüqi olaraq bilinən münasibət göstəricisi (AI), təyyarənin Yerin üfüqünə nisbətən istiqamətini izah edən və ən kiçik oriyentasiya dəyişikliyini dərhal göstərən bir uçuş vasitəsi idi. Miniatür təyyarə və üfüq çubuğu təyyarənin həqiqi üfüqə nisbətini təqlid edir. Bu, meteoroloji şəraitdə uçuş üçün əsas vasitədir. AI-nin zəruri komponentləri, üfüqə nisbətən uçduğu görünən şəkildə quraşdırılmış simvolik bir miniatür təyyarəni əhatə edir. Pilotun görmə xəttini nəzərə almaq üçün bir tənzimləmə sapı, təyyarəni üfüq çubuğuna uyğunlaşdırmaq üçün yuxarı və aşağı hərəkət edir. Alətin üst yarısı göyü təmsil etmək üçün mavi, alt yarısı isə yeri bildirən qəhvəyi rəngdədir. Yuxarıdakı bank indeksi bankın təyyarə bucağını göstərir. Ortadakı istinad sətirləri üfüqə nisbətən yuxarı və ya aşağı səviyyədədir. Rusiya istehsalı təyyarələrin əksəriyyəti bir qədər fərqli dizayna malikdir. Arxa plan displeyi Qərb alətində olduğu kimi rənglidir, ancaq meydançanı göstərmək üçün yuxarı və aşağı hərəkət edir.
Məhsuldarlıq proqram təminatı
Məhsuldarlıq proqram təminatı (ing. productivity software; habelə şəxsi məhsuldarlıq proqram təminatı (ing. personal productivity software) və ofis məhsuldarlığı proqram təminatı (ing. office productivity software) kimi də adlandırılır) — sənədlər, prezentasiyalar, cədvəllər, databazalar və s. informasiya istehsalı üçün istifadə olunan tətbiqi proqram təminatı. Adını xüsusilə ofis işçilərinin iş məhsuldarlığını artırmasından alır.
Aaarne-Tompson Göstəricisi
Aaarne-Tompson Göstəricisi — Aarne-Tompson-Uther İndeksi (ATU İndeksi) folklorşünaslıqda istifadə olunan nağıl süjetlərinin göstəricisidir. ATU İndeksi bir qrup beynəlxalq alim tərəfindən edilən ümumiləşdirmə və təkmilləşdirmənin məhsuludur: İlk dəfə 1910-cu ildə fin folklorşünası Antti Aarne tərəfindən alman dilində tərtib edilmişdir; sonralar göstərici ingilis dilinə tərcümə edildi, təkmilləşdirildi və Amerikalı folklorşünas Stis Tompson tərəfindən genişləndirildi (1928, 1961); 2004-cü ildə isə alman folklorşünası Hans-Yorq Uter tərəfindən yenidən nəzərdən keçirilərək təkmilləşdirildi. Tompson "Xalq nağılı"nda nağıl növünü belə müəyyənləşdirir: Nağıl, bir növ, müstəqil varlığa sahib olub ənənəvi xarakter daşıyır. Tam bir povest kimi izah edilə bilər və mənasından başqa heç bir nağıldan asılı deyil. Həqiqətən başqa bir nağılla izah edilə bilər, ancaq təkbaşına izah edilə bilməsi onun müstəqilliyini təsdiqləyir. Yalnız bir və ya bir neçə motivdən ibarət ola bilər. S. Tompsonun Aarne sisteminə gətirdiyi yeniliklərdən biri də zəncirvari nağılları və təsnifata daxil edilməyən nağılları ayrıca qrup şəklində verməklə Aarne sistemindəki bölgünü bir qədər genişləndirməsi oldu. Bu kimi dəyişikliklərdən sonra həmin kataloq beynəlxalq aləmdə Aarne-Tompson göstəricisi (bundan sonra AT) kimi tanınmağa başlayır. Avstriya konsulu İohann Georq von Hann, 1864-cü ildə nəşr olunan Yunanıstan və Albaniya folklor kitabına giriş olaraq qırx dörd nağıl "düstur"un ilkin təhlilini hazırladı. Sabine Barinq-Kold, 1866-cı ildə von Hannın siyahısını tərcümə etdi, əlli iki nağıl növünə qədər genişləndirərək, "Nağıl radikalları" kitabında çap etdirdi.
Aarne-Tompson Göstəricisi
Aaarne-Tompson Göstəricisi — Aarne-Tompson-Uther İndeksi (ATU İndeksi) folklorşünaslıqda istifadə olunan nağıl süjetlərinin göstəricisidir. ATU İndeksi bir qrup beynəlxalq alim tərəfindən edilən ümumiləşdirmə və təkmilləşdirmənin məhsuludur: İlk dəfə 1910-cu ildə fin folklorşünası Antti Aarne tərəfindən alman dilində tərtib edilmişdir; sonralar göstərici ingilis dilinə tərcümə edildi, təkmilləşdirildi və Amerikalı folklorşünas Stis Tompson tərəfindən genişləndirildi (1928, 1961); 2004-cü ildə isə alman folklorşünası Hans-Yorq Uter tərəfindən yenidən nəzərdən keçirilərək təkmilləşdirildi. Tompson "Xalq nağılı"nda nağıl növünü belə müəyyənləşdirir: Nağıl, bir növ, müstəqil varlığa sahib olub ənənəvi xarakter daşıyır. Tam bir povest kimi izah edilə bilər və mənasından başqa heç bir nağıldan asılı deyil. Həqiqətən başqa bir nağılla izah edilə bilər, ancaq təkbaşına izah edilə bilməsi onun müstəqilliyini təsdiqləyir. Yalnız bir və ya bir neçə motivdən ibarət ola bilər. S. Tompsonun Aarne sisteminə gətirdiyi yeniliklərdən biri də zəncirvari nağılları və təsnifata daxil edilməyən nağılları ayrıca qrup şəklində verməklə Aarne sistemindəki bölgünü bir qədər genişləndirməsi oldu. Bu kimi dəyişikliklərdən sonra həmin kataloq beynəlxalq aləmdə Aarne-Tompson göstəricisi (bundan sonra AT) kimi tanınmağa başlayır. Avstriya konsulu İohann Georq von Hann, 1864-cü ildə nəşr olunan Yunanıstan və Albaniya folklor kitabına giriş olaraq qırx dörd nağıl "düstur"un ilkin təhlilini hazırladı. Sabine Barinq-Kold, 1866-cı ildə von Hannın siyahısını tərcümə etdi, əlli iki nağıl növünə qədər genişləndirərək, "Nağıl radikalları" kitabında çap etdirdi.
Universal kəmiyyət göstəricisi
Universal kəmiyyət göstəricisi, kvantor (işarəsi: ∀ {\displaystyle \forall } , ∀) — mövcudluq kəmiyyət göstəricisindən fərqli olaraq bütün təyin olunmuş elementlər üçün doğru olan şərtdir, burada şərt yalnız göstərilən çoxluqdan bəzi fərdi elementlər üçün doğrudur. Formal olaraq, bir çoxluğun müəyyən bir predikatın həqiqət domenində olduğunu göstərmək üçün istifadə olunan kəmiyyət göstəricisidir. “Hər kəs üçün...”, “hamı üçün...”, “hər kəs üçün...” və ya “hamısı...”, “hər kəs üçün...”, “hər hansı...” kimi oxuyun. Universal kəmiyyət göstəricisi elə bir obyektdir ki, onun köməyi ilə hansısa məntiqi ifadənin hər şey üçün və ya ən azı bu ifadənin məna kəsb etdiyi tərif sahəsi üçün doğru olması ifadəsi rəsmiləşir. Predikat və simvolik məntiqdə istifadə olunur. ∀ {\displaystyle \forall } simvolu universal kvantor üçün 1935-ci ildə alman riyaziyyatçısı Gerhard Gentzen tərəfindən ekzistensial kvanterin simvolu ilə bənzətmə yolu ilə təqdim edilmişdir. ∃ {\displaystyle \exists } 1897-ci ildə Cüzeppe Peano tərəfindən təqdim edilmişdir.
Dərman bitkilərin əlifba göstəricisi
ağlarotu,